Fuar Taşımacılığında Depolamanın Önemi

Taşımacılıkta Depolama Nedir?

Lojistiğin temelini hammadde, yarı mamul ve ürün hareketleri, yani taşınması oluşturmaktadır. Taşınan her ürün başlangıç noktasında, taşıma şekli değiştirdiği noktalarda, üzerine bir ilave veya eksiltme yapıldığı yerlerde ve teslim anında durmaktadır. İşte bu hareketin durduğu yerlere depo, aktarma merkezi, dağıtım merkezi, ambar, transfer merkezi, antrepo gibi isimler veriyoruz. Depolama; hareketin hızının kesildiği nokta yani “ sıfır hızlı nakliye” şeklinde tanımlanmaktadır. Sonuç olarak tedarik zinciri üzerindeki mal hareketinin çeşitli amaçlarla durdurulduğu halkaya depolama denilir. Taşınan ürünlerin/yüklerin teslim alındıktan sonra, belirli bir süre ile muhafaza edilerek, hedef noktalara gönderilmek üzere hazırlanması işlemine depolama diyoruz. Depolama süresinin uzunluğu depoları farklılaştırır. Depolama süresinin uzun olduğu yerlere depo (antrepo) deniliken, süre kısaldıkça buralar dağıtım merkezi (Distribution Centre), daha da kısaldıkça aktarma merkezi (Transfer Center – Hub) denir.

“Depolama” terimi, saatte sıfır mil hızla nakliye olarak adlandırılır. Depolama, hammaddeler, endüstriyel mallar ve bitmiş ürünler için zaman ve yer faydası sağlayarak firmaların müşteri hizmetlerini dinamik bir katma değer katan rekabet aracı olarak kullanmalarına olanak tanır.^[1]https://2012books.lardbucket.org/books/marketing-principles-v1.0/s12-03-warehousing-and-transportation.html

Bitmiş malların depolanmasını sağlar ve ayrıca siparişin paketlenmesini ve nakliyesini de içerir. Verimli depolama, müşterilere olduğu kadar işletmeye de önemli bir ekonomik fayda sağlar. Böylece bir işletmenin nakliye maliyetlerini azaltır^[2]https://2012books.lardbucket.org/books/marketing-principles-v1.0/s12-03-warehousing-and-transportation.html

Depolamanın Geçmişi

Depolara çeşitli amaçlar için çok eski çağlardan beridir kullanılmaktadır. Eski çağlarda depoların kullanım amacı çoğu zaman yiyecek malzemelerinin beklenen kıtlık veya kuraklık için yedek olarak saklanmasıdır. Depolar eski çağlarda stoklanan malzeme miktarının çokluğuna göre bir zenginlik göstergesi olmuştur. En dolu depo en zengin depodur. Depolar günümüzde ise sadece saklama amacının dışında Lojistik sektörünün bir halkası haline gelmiştir.

18. yüzyılın ortalarındaki sanayi devrimi sırasında, depoların işlevi gelişti ve daha uzmanlaştı. 18. ve 19. yüzyıllardaki sanayi devrimi tarafından başlatılan malların seri üretimi, genellikle kanallardaki, demiryollarındaki ve limanlardaki ulaşım merkezlerine yakın bulunan daha büyük ve daha özel depoların gelişimini hızlandırdı. Görevlerin uzmanlaşması, 1700’lerin ortalarında İngiliz tekstil fabrikalarında ve çömlekçilerde gelişen fabrika sisteminin karakteristiğidir . Fabrika süreçleri, işi ve vasıfsız emeği hızlandırarak, sermaye yatırımına yeni karlar getirdi.^[3]https://2012books.lardbucket.org/books/marketing-principles-v1.0/s12-03-warehousing-and-transportation.html

Depolar ayrıca basit depolamanın yanı sıra, Manchester’ın pamuk depoları ve Avustralya yün depoları tarafından örneklendirilen bir dizi ticari işlevi de yerine getirir : malları almak, stoklamak ve göndermek; ticari alıcılar için mal sergilemek; siparişlerin paketlenmesi, kontrol edilmesi ve etiketlenmesi ve sevk edilmesi.^[4]https://2012books.lardbucket.org/books/marketing-principles-v1.0/s12-03-warehousing-and-transportation.html

Depolama Faaliyetleri

Depolama temelde ürünlerin kontrolü, teslim alınması, depoya yerleştirilmesi, sayımı, yeniden toplama, kontrol ve tekrar gönderme faaliyetlerini kapsar. Depo, katma değer üretilen bir merkezdir. Sevk zamanlarının kısaltılması ve müşteri sipariş sürelerinin azaltılmasında yüksek katkı sağlar. Bu sebeple depolama, profesyonel bir bakış açısı ve sistemli çalışmayı gerektirir. Depolar, ürünlerin hammadde aşamasından üretim ortamına, oradan da tüketim merkezlerine ve dağıtımına kadar olan bütün bir faaliyetler dizisinin gerçekleştirilmesinde stratejik öneme sahip ara noktalardır. Bu sebeple tedarikçiler, üreticiler, dağıtımcılar ve perakendeciler için depolar çok önemlidir. Ayrıca uluslararası ticarette ithalat, ihracat ve gümrük süreçlerinde ürünlerin muhafaza edildiği, stoklandığı, korunduğu ve taşımaya hazır hale getirildiği açık veya kapalı alanlara gereksinim bulunmaktadır.

Taşımacılıkta ekonomiyi sağlayan iki temel kavram yük konsolidasyonu ve dağıtımdır. Her ikisi de nakliye maliyetlerini azaltma amacını güden uygulamalardır. Sonuç itibari ile küçük parçalar yerine daha büyük miktarda yük taşınması sağlanarak, nakliye maliyetlerinin azalması hedeflenir. Depolar bu amaçla lojistik hizmetlerin merkezinde, toplama ve dağıtma noktasında yer almaktadırlar.

Konsolidasyon yani yüklerin birleştirilmesi işleminde aynı yere gidecek olan yükler taşıma aracının kapasitesine kadar biriktirilerek büyük tek bir yük halinde taşınması yapılır. Konsolidasyon depoları, çıkış noktasına yakındır. Bu sayede uzun yol nakliyesi daha ekonomik yapılarak lojistik giderlerin azaltılması. Yük dağıtımı da aynı şekilde maliyetleri düşürmenin yanısıra müşteri hizmet kalitesini arttırmak amacıyla da kullanılıır. Dağıtım amaçlı depolama; konsolidasyonun tersine çıkış noktasına uzak, tüketim noktasına yakındır. Dağıtımda da ürünün biriktirilmesi değil, tüketicinin talebine göre, kısa, ekonomik ve hızlı bir ulaşımla siparişlerin teslimi amaçlanmaktadır. Dağıtım amaçlı depoların müşterilere yakın olması müşteriye ulaşım hızını arttıracağı, bekleme süresini azaltacağı için daha iyi hizmet vermeyi de amaçlar. Çağımızda hava nakliyesinin hızlanması, üretim sürelerinin kısalması, müşteri taleplerinin planlanabilmesi, gece nakliyelerinin yaygınlaşması ile dağıtım amaçlı depo kullanımı, etkisini geçtiğimiz yüz yıla göre kaybetmiştir.

Depolamanın Geleceği

Gelecekte de depolar daha fazla konsolidasyon veya artı değer yaratıcı işlemler için kullanılacaktır. Günümüzde ve gelecekte taşıma kapasitelerinin artması daha fazla konsolidasyona imkan vermektedir. Böylece büyük miktarda malzeme, bir seferde elleçlenmekte ve depolarda kısa süreli bekletilmektedir. Bu bekleme sırasında ekonomi yaratmak için, daha önce üretim tesisinde yapılabilecek bir takım işlemler depolama sırasında yapılabilmektedir. Bunu katma değer yaratıcı işlemlerdir.
Bunları işlemlere örnek olarak; Palet açma veya paletleme, sevk kolisi hazırlama, koruyucu uygulaması ve ambalajlama, etiketleme, bandrolleme, bar-kod uygulaması ve kılavuz ilavesi, pil veya aksesuar ilavesi, ön montajlar, birleştirip takım yapma, sipariş fişi veya fatura basma, sevk öncesi kalite kontrol ve ön çalıştırma, stok kontrolü, raf ömrü takibi gibi işlemler erilebilir ve bu işlemler daha da artırılabilir.

Üretim alanında (Fabrikalarda) zaman kaybına, tedarik zinciri hızının düşmesine, yer kaybedilmesine ve ilave insan gücüne gereksinme gösteren bu faaliyetler depolarda yapılmakta ve depo verimliliğini arttırmaktadır. Fabrikaların metrekare başına üretim maliyeti yüksektir ve bu çoğu üreticinin azaltmak istediği maliyetlerdir. Örneğin her ürünün ayrı ayrı kontrol ve barkodlanması fabrikada ekstra bir üretim hattı açılmasına, eleman kullanılmasına ve zaman kaybına sebep olabilir. Fakat depolarda metrekare maliyetleri düşük olduğundan bu işlemler depolama da elleçleme esnasında daha hızlı ve düşük maliyet ile yapılabilir.

Fabrikalarda metrekare maliyetini aşan işlemlerin daha düşük maliyetlerle depolarda yani lojistik hizmet sağlayan kuruluşlarda yapılması maliyetleri de düşürecektir. Fabrikalar üretim yapılan alanlar olduğundan buraların içinde depolama yapmak, üretime katkısı olmayan işlemler için yer ve zaman kaybetmektir ve gereksiz bir maliyettir.

Depo anlam itibari ile hareketsiz ve atıl duran malları çağrıştırdığından ve günümüzde lojistik daha fazla hareket ve işlev kazandığından depo terimi yerine Dağıtım merkezi veya Toplama merkezi terimlerini kullanmak daha uygun olacaktır.

Her zaman bir işlev yapısı olan depolar, 20. yüzyılın sonlarında standardizasyona, mekanizasyona, teknolojik yeniliklere ve tedarik zinciri yöntemlerindeki değişikliklere uyum sağlamaya başladı. 21. yüzyılda, şu anda depolamada bir sonraki büyük gelişmeye tanık oluyoruz – otomasyon. ^[5]https://en.wikipedia.org/wiki/Warehouse

Depolamanın Aşamaları

Oklahoma Press Üniversitesi’nden Rick Stinchcomb , depo operasyonlarını şöyle tanımlıyor : “Depo operasyonlarının amacı, alan, ekipman ve işgücünü etkin bir şekilde kullanırken müşterilerin ihtiyaç ve gereksinimlerini karşılamaktır. Mallar erişilebilir ve korunaklı olmalıdır. Bu hedefe ulaşmak için sürekli planlama ve sürekli değişim gerekiyor.”

Depo operasyonları, teslim alma, organizasyon, yerine getirme ve dağıtım süreçlerine kadar bir dizi önemli alanı kapsar. Bu alanlar şunları içerir:

• Malların alınması
• Malların çapraz sevkiyatı
• Envanterin düzenlenmesi ve saklanması
• Varlık izleme çözümlerini (barkodlar gibi) varlıklara ve envantere ekleme
• Depo yönetim sistemi gibi bir izleme yazılımının entegrasyonu ve bakımı
• Yeni teknolojinin entegrasyonunu denetlemek
• Toplama rotalarının seçilmesi
• Ayıklama ve paketleme uygulamalarının oluşturulması
• Depo tesisi bakımı
• Gelişmekte raf tasarımları ve depo altyapısını

Tabii ki, yukarıda bahsedilen noktalar, birçok modern depo operasyon yöneticisinin karşılaştığı durumun sadece bir kısmını temsil ediyor. Bununla birlikte, büyük ve küçük tüm depolar için yapı taşları olarak hizmet eden unsurlar olan depolamanın temellerini oluştururlar.^[6]https://en.wikipedia.org/wiki/Warehouse

Sonuç olarak depolama günümüzde sadece ürünün saklanması amacıyla değil, Lojistik zincirinin önemli bir halkası olarak kullanılmaktadır ve üreticinin maliyetlerini düşürmeyi de amaçlamaktadır.